خاصیت درمانی ادبیات
تاریخ انتشار: ۱۳ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۱۳۱۲۲۳
مجید شفیعی با تأکید بر روایتدرمانی و تسکیندهندگی ادبیات میگوید: برای کتابخوان کردن بچهها باید ابتدا جرقه نیاز را در کودکان به وجود بیاوریم.
این نویسنده ادبیات کودک و نوجوان در گفتوگو با ایران اکونومیست درباره مسئله کتابخوانی کودکان و نوجوانان و راهکارهایی که برای کتابخوان کردن بچهها وجود دارد، اظهار کرد: خانواده بهعنوان اولین بستر رشد فکری و جسمی و روحی کودک در این زمینه از اهمیت بالایی برخوردار است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
او در ادامه گفت: داستان باید توانایی این را داشته باشد که برای بیشمار سوالات کودک در باب هستی و زمان و جهان و دین و فرهنگ و آیین جوابهای درخوری داشته باشد حال نه برای همه این سوالات بلکه باید بتواند گوشهای از این میل مفرط به کنجکاوی را اقناع کند و البته خاصیت درمانی از آن جهت داشته باشد که کودک بتواند مراحل رشد خود را با این امکان خلاقانه و هستیشناسانه طی کند.
شفیعی در ادامه افزود: ذهن کودک آکنده از سوالات بیشمار است و این ابتدای دانایی است. پرسش از هستی، زمان، مکان، فرهنگ و دین و آیین و این سوالات باید بهگونهای پاسخ داده شود. لذا در این مرحله داستان و روایت میتواند ابزاری برای روشنگری و محملی برای دانایی باشد. اگر سوالات بیپاسخ بمانند و یا پاسخ درستی نیابند و یا شیوههای بیان درست نداشته باشند بیشک در روند رشد کودک خلل ایجاد خواهد شد و در بزرگسالی هم برای او مشکلزا خواهد بود. پس ادبیات میتواند بستری باشد برای پاسخ به سوالات کودکان.
شفیعی خاطرنشان کرد: ادبیات بستر گفتوگوی ما با جهان است؛ با ادبیات میتوانیم به واکاوی روح خویشتن و دیگران بپردازیم؛ به عنوان مثال بزرگترین رمانهای نویسنده شهیر روسی داستایوفسکی که در قرن ۱۹ یعنی زمانی که مدرنیته در حال شکل گرفتن است، نوشته شده و از خلال نوشتههایش میتوان اشارات روانشناسانه بیشماری را کشف کرد که با جدیدترین نظریهها و دریافتهای روانشناسی کنونی جهان مطابقت دارد زیرا او همچنان که فرزند زمانه خود بوده و قاموس زمانه را درک کرده در ادبیات به واکاوی روانشناسانه شخصیتها هم دست زده و این در داستانهایش منعکس است پس داستانهای او بستری است برای روشنگریهای روانشناسانه و فلسفی.
او با اشاره به تأثیر روایتدرمانی در تسکین و درمان بیماریها تأکید کرد: برای کتابخوان کردن بچهها باید ابتدا جرقه نیاز را در کودکان روشن کنیم؛ اینکه فرهنگ و ادبیات و هنر برای چیست؟ آیا بشر به آن نیاز دارد؟ وظیفه ادبیات و هنر چیست؟ البته که ادبیات پیشرو و مترقی همزمان خاصیت تسکیندهی و شفابخشی و روشنگرانه دارد و باید که دنیاهای ناشناخته درون بشر را در ادبیات کشف و خودمان را در آن پیدا کنیم و این امر مستلزم این است که این روشنگریها از خانواده شروع شود و بعد در سیستم آموزشی یعنی سیستمی که بچهها در آن رشد میکنند، ادامه یابد. متأسفانه سیستم آموزشی ما این نیاز کودک و نوجوان را برآورده نمیکند؛ زیرا قسمت پرورشی آن مفغول واقع شده است!
این نویسنده ادبیات کودک و نوجوان سپس با انتقاد از برخی کتابهای کودک تألیفی در کشورمان، بیان کرد: متأسفانه ناشران و کارشناسان نشر سعی در کشف و دریافت ایدههای نو و درخشان ندارند. البته این موضوع به علت نبود ویراستاران ادبی و محتوایی این حوزه میتواند باشد. کارشناسانی که باید علاوه بر دانش ادبی به میزان قابل قبولی از دانش روانشناسی و فلسفه و مردمشناسانه نیز برخوردار باشند. شاید ایدههایی که مغفول واقع شده و به محاق میروند همانها باشند که کودک زمانه ما برای شناخت هر چه بیشتر خود بدانها نیازمند است. اصولا باید مشخص شود که کودکان به چه نوعی از ادبیاتی نیازمند هستند؟ و آیا دانشی فراهم شده که ورای آموزههای مدرسهای مرسوم باشد و بتواند نیازهای روحی و روانیشان را برآورده کند!؟ در حالیکه میبینیم نفوذ بازیهای یارانهای و هوش مصنوعی و فضای دیجیتال، رقابت عجیبوغریبی بین ادبیات و فضای دیجیتال و مجازی به وجود آورده است؛ به عنوان مثال کسی که گوشی همراه را اختراع کرده، فرد باهوشی بوده که فرزند زمانه خود بوده و حتی فرازمانی میاندیشیده است.
او ادامه داد: درعینحال و با توجه به نفوذ جهان دیجیتال و مجازی میبینیم که به عنوان مثال کارهای رولینگ هنوز هم خواندنی هستند و نوجوان خود را در قالب هری پاتر میبیند. یکی از کتابهای مجموعه هری پاتر روایتگر گرفتاری هری پاتر است در چنگال عنکبوتی غولپیکر که بعدها رولینگ در خاطرات خود اذعان داشته که آن فرازها روایتگر تمثیلگونه دورانی است که اسیر افسردگی بوده است. پس ادبیات پیشرو میتواند، سازوکاری به وجود بیاورد که خاصیت درمانی داشته باشد و این موضوع مستلزم این است که نیاز به ادبیات در کودک به وجود بیاید و تا نیاز به وجود نیاید، گویی هیچ راهنمایی در این مسیر ندارد.
شفیعی افزود: اگر چنانچه ادبیات کودک و نوجوان ایران، چنانکه در غرب هست، نتوانسته تسکینبخش و راهنما و روشنگر و خلاقانه باشد، شاید بهخاطر این است که اجازه بروز ایدهای نو و خلاقانه داده نشده است و یا همانطور که پیشتر گفتم به علت نبود دانش کافی کارشناسان و مدیران نشر و اصولا اصحاب فرهنگ و ارگانهای متولی فرهنگ مغفول واقع شده است! به طور کلی میتوان گفت استعداد بچهها در مدارس کشف نمیشود و کودک نمیداند که به واقع از چه استعداد و تواناییهایی برخوردار است پس باید ادبیات این خلا را پر کند و او را به شناختی نسبی از خود برساند و بتواند با خواندن کتاب در تجربه بیشمار انسانهای زمین سهیم شود.
مجید شفیعی در پایان گفت: زمانی که خانوادهها این احساس نیاز را در کودک ایجاد نکنند و کودکان متوجه این نشوند که در زیست خود به چه دانش و فرهنگی باید مجهز باشند هیچ رشدی در هیچ زمینهای به وقوع نخواهد پیوست.
منبع: خبرگزاری ایسنا برچسب ها: مجید شفیعی ، کتابخوانی
منبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: مجید شفیعی کتابخوانی کودک و نوجوان بچه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۱۳۱۲۲۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
موزه نادر، خانهای برای ادبورزی/ مهمانی هر روز هفته با یار مهربان
گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، ونوس بهنود- در گوشهای از اراضی عباسآباد یادگاری از نویسنده نامدارایرانی برجای مانده که به تعبیر کسانی که او را میشناسند نه تنها باید آثارش را با شور مزمزه کرد بلکه باید نگاهش به زندگی را زیست.نادر ابراهیمی همچنان در کنار کتابدوستان است.
متولد 1315 و متوفی در سال1387. فارغ التحصیل رشته زبان انگلیسی از دانشگاه تهران. نویسنده، داستان نویس، مترجم، فیلمساز و پژوهشگر. القابی که به خودی خود موجب نشده است تا خیل عظیمی از جوانان امروز و دیروز به آثار نادر ابراهیمی روی بیاورند. از سال 98 که بخشی از لوازم شخصی و کتب وی در گوشهای از خانه شعر و ادبیات به نمایش در آمد، فضا نیز برای معرفی هر چه بیشتر او به علاقهمندان به کتاب فراهم شد.
بعد از فوت این نویسنده به همت و پیشنهاد همسرش فرزانه تهرانی مقدم آثار وی در خانه شعر و ادبیات موزهای را از آن خود ساخت. هر چند شیوع کرونا موجب شد تا رونق این مجموعه کمی با تأخیر مواجه شود اما در نهایت خانهای برای نادر ابراهیمی شکل گرفت تا زمینهساز معرفی هر چه بهتر وی باشد.
5 هزار جلد کتاب از کتابخانه شخصی
موزه نادر ابراهیمی یک کتاب درس است. اشیا بیجانی که هر یک بخشی از زندگی و عقاید نویسنده کرمانی را نمایان میسازد، جانی تازه به رگهای بازدیدکننده میبخشد.این مجموعه تداعی چگونه زیستنی است که نادر در کتابهای خود تلاش میکرد به مخاطب انتقال دهد. وی که از 15 سالگی نوشتن را آغاز کرد در «چهل نامه کوتاه به همسرم»، «بار دیگر شهری که دوست میداشتم»، «خانهای برای شب»، «ابن مشغله» و «ابوالمشاغل»، «یک عاشقانه آرام»، «مردی در تبعید ابدی» ، «آرش در قلمرو تبعید»، «بر جادههای آبی سرخ» و «تضادهای درونی» نظر عموم مردم و اهالی شعر و ادب را به خود جلب کرد و جوایز متعددی را از آن خود ساخت.
علاوه بر معرفی آثار وی دراین مجموعه، 5 هزار جلد از کتابخانه شخصی شاعر و نویسنده جانمایی شده است. اما اینها نیز به تنهایی گویای عقاید متعالی وی نیست. لوازم شخصی و نوع زندگی منظم، همراه با برنامه ریزی و تربیت اخلاقی و فکری بازدیدکننده را متوجه خلأهایی میسازد که در تکاپوی زندگی روزمره به فراموشی سپرده است. نادر ابراهیمی با انضباط و تعهد و به قول خودش عشق وایمان، آثاری را به جای گذاشته که چندین نسل از کتاب دوستان ایرانی را سیراب کرده است.در لوحهای تقدیر و جوایز ملی و بینالمللی توجه کارشناسان و خبرگان داخلی و خارجی به آثار او دیده میشود. بر خلاف شعرا و نویسندگان دیگر، موزه نادر ابراهیمی در خارج از خانه وی دایر شده و بااین وجود آن ارتباط معنوی با نویسنده در آثار وی برقرار است.
توجه به تربیت کودکان
دو ساعت ورزش، 30 صفحه خواندن متن، یک ساعت خدمت و عبادت، یک ساعت بازی با رایکا(دخترش).
این برنامه روزانه که در پانویس آن آمده مهربانی، ادب،ایمان، آرامش، طهارت، پرهیز، کار، کار، کار، کار، گویای توجه نویسنده به تربیت قلبی و فکری خود است.
در عین حال از خدمات نادر ابراهیمی به یادگار گذاشتن کتابهای ارزنده ویژه کودکان و نوجوانان بود. کتبی مانند «دور از خانه»، «کلاغها»، «سنجابها» و «قصه گلهای قالی» . فعالیت حرفهای وی برای ادبیات کودک با تأسیس موسسه «همگام با کودک و نوجوان» آغاز شد که بعدها این مجموعه عنوان ناشر برگزیده آسیا و ناشر برگزیده نخست جهان را کسب کرد.
وی همچنین تصویرگری کتب کودک از جمله کتابهای «راه دور»، «گل هفت رنگ»، و «ما بوته گل سرخ را از خواب بیدار کردیم» در کارنامه وی میدرخشد.
در عین حال که نادر ابراهیمی آثار درخشانی برای کوچک و بزرگ خلق کرده است بخشی ازفعالیتش نیز مربوط به نوشتن فیلم نامهها اختصاص داشت. میتوان به فیلمنامههای «آخرین عادل غرب» و «صدای صحرا»، «روزی که هواایستاد»، «سفرهای دور و درازهامی و کامیدر وطن» نیز اشاره داشت.
غربتی پرمعنی
نادر ابراهیمی یکی از فاتحان قله ادبیات فارسی است. صعود بر قلب مخاطب و پا نهادن بر موانع و سخت کار کردن از ویژگیهای آثار خلق شده نویسنده برگزیده ادبیات داستانی است. اما به مانند بسیاری از چهرههای فرهنگی و هنری غربتی پرمعنی همچون غباری بر روی آثار وی نشسته است. در وضعیتی که خلأ معنی و محتوا در کتاب و در آموزش عمومی بیداد میکند، آثار نویسندگانی چون نادر ابراهیمی آنچنان که باید دستاویز تربیت روحی و فکری جامعه نیست.
در واقع به جای معرفی چهرههایی همچون ابراهیمی،این خود علاقهمندان به کتاب هستند که جستجو کرده و پی به گنجینههای فکری آنها میبرند. هر چند باید اقدام همسر شاعر را در زنده نگه داشتن ظرفیت تربیتی نادر ابراهیمیپاس داشت اما شعرا و نویسندگان بیش ازاینها میبایست مورد توجه قرار گرفته و آثارشان دستمایه تولید آثار هنری دیگر باشد.
کتابخانه کودک و نوجوانی که از آثاراین نویسنده سهمی ندارد یا صنعت سینمایی که فیلمنامههای وی را در گوشهای بایگانی کرده است و امروز از ضعف فیلمنامه گله و شکایت دارد و گردهماییهای فرهنگی که از قدرت و آموزههای فکری نویسندگانی چون او بیبهره است، به منزله جهالت و بیتوجهی به میراث معنوی است. نویسنده سالها و دههها از عمر خود را با دقت و تلاش مستمر برای نوشتن کتاب و فیلمنامه صرف کرده است، پژوهش کرده و هر آنچه لازم بوده و لازم دیده را در کتب خود آورده است و امروز نباید صرفاً، کتاب یک عاشقانه آرام وی به عنوان کادوی عشاق به یکدیگر مورد توجه قرار گیرد.
مهمانی هر روز هفته یار مهربان
خانه شعرا و نویسندگان منزلگاه گنجینههای معنوی و فکری ماست اگر سری نزنیم گرد غفلت بر روح و روانمان خواهد نشست و ما را از اصلمان دور خواهد ساخت.
رئیس خانه شعر و ادبیات در خصوص معرفی آثار فاخر ادبیات ایرانی در این مجموعه و در خانه موزه نادر ابراهیمی به خبرنگار آنا گفت: در همه دنیا کتاب و ادبیات دو موضوع تنیده در هم است و 70 درصد کتابهای منتشره در دنیا به ادبیات مرتبط است. با این پیش فرض ما هر روز برنامه داریم. شنبههای روایتخوانی، یکشنبههای مثنویخوانی، دوشنبههای شعر و سه شنبههای داستان.
مهدی قزلی تاکید کرد: علاقهمندان میتوانند به صورت رایگان دراین نشستها شرکت کرده و لذت خواندن را تجربه کنند. حتی نویسندگان میتوانند کتاب های خود را دراین جلسات خوانده و نظر عموم را دریاف کنند.
وی با اشاره به خواندن کتاب همراه با حضور نویسندگان اضافه کرد: در کتابخانه نادر ابراهیمی هم که نوعی از قفسه باز است افراد میتوانند در محل مطالعه کنند و حتی میتوانند کتاب های ارزشمند این نویسنده را بخوانند.
رئیس خانه شعر و ادبیات به تولید ویدیو و محتواهایی جهت درج در شبکه های اجتماعی و حتی معرفی کتابها از طریق صدا و سیما اشاره کرد و گفت: به عنوان مثال برنامههای 10 کتاب که در دهه فجر با هدف معرفی 10 کتاب مرتبط با انقلاب اسلامی برگزار شد و یا برنامه «کتابم» که معرفی 34 کتاب توسط نویسندگان در دوره قبلی نمایشگاه کتاب بود.
وی به معرفی 80 کتاب در نمایشگاه کتاب امسال اشاره کرد و گفت: در معرفی آثار خوب و یا آینده دار تمامی ظرفیت خود را به کار بستهایم. ضمن اینکه ما در حوزه نشر فعالیت نداریم و هدف معرفی کتابها است و به جای چاپ و نشر به دنبال کتابخوانی هستیم.
قزلی معتقد است به اندازه کافی کتاب خوب برای خواندن داریم و همچنان کتابهایی نوشته میشود که ارزش خواندن را داشته باشد. به دلیل افزایش کمیت کتابها پیدا کردن کتاب خوب سخت شده است. در گذشته فقط افراد حرفهای در حوزه نشر کتاب فعالیت داشتند امروز هر فردی قادر به چاپ کتاب خوب است.
رئیس خانه شعر و ادبیات این وضعیت را اقتضای زندگی امروزی دانست و گفت: ما در دوره تلاطم اطلاعات هستیم. کتابهای زیادی برای خواندن است و هدف ما معرفی کتابهای مناسب برای تمامی اقشار است واینکه بتوانیم کمک حال کسانی باشیم که به دنبال مطالعه کتاب هستند و تلاش میکنیم به این سوال پاسخ دهیم که کدام کتاب برای کدام مخاطب مناسب است.
انتهای پیام/